Григорий Цамблак (ок. 1365-1420) е Киевски митрополит от български произход, един от най-значителните славянски църковни проповедници, писатели и химнографи на своето време.
Роден е в знатно болярско семейство в Търново като се смята, че е бил племенник на Св. Киприан Киевски, също от рода Цамблак. Бил е ученик на патриарх Евтимий, за когото в последствие пише и своето Похвално слово за Св. Евтимий – ценен извор както за живота на последния патриарх на Второто българско царство, така и за обсадата и превземането на Търново през 1393 г.
Около 1390 г. Григорий Цамблак се замонашава в Цариград. В последствие става игумен на Дечанския манастир в Сърбия, където написва Разказ за пренасяне мощите на света Петка от Търново във Видин и Сърбия – ценно свидетелство за българската история от периода преди падането под османска власт. След превземането на България бяга на север като между 1401 и 1406 г. е презвитер на Великата църква на Молдова и Влахия със столица Сучава. Там той написва Житие на Йоан Нови Сучавски по поръка на молдовския господар Александър Добри, с което се счита, че слага началото на румънската литературна традиция и налагането в Румъния на българския език като книжовен.
През 1406г, Св. Киприан Киевски го извиква в Русия. На път за Москва, Григорий научава за смъртта на Св. Киприан и остава в Литовското княжество (в чиито граници е Киев тогава). Именно в Киев през 1413 или 1414 г. с поддръжката на княз Витовит е ръкоположен за Литовски митрополит.
Още в Молдова Григорий Цамблак изявява своя голям ораторски и литературен дар. Написва над 25 поучителни слова и поучения за църковните празници, Житие и Служба на Йоан Нови Сучавски (Белгородски), с когото се запознава лично в 1401 г. в Белгород (днес Белгород Днестровски, Украйна). Като митрополит на Киев пише „Стих на целование“ за празника „Успение Богородично“. Известни са негови автографи и преписи на служебник, требник и др. Въвежда в южна и западна Русия т.нар. „болгарский распев“, който скоро става популярен и в североизточна Русия. Участва дейно в съставянето на Московския летописен свод. Съществуват множество редакции от 16-17 в. на неговите произведения.
В Никоновската летопис за 1419 г. като важно събитие е записано: „Тази зима умря Григорий митрополит Цамблак, в Киев, по рождение българин, книжен много, защото научен беше на всякаква книжна мъдрост от детство, и много писания сътвори и остави„.
Григорий Цамблак (ок. 1365-1420) е Киевски митрополит от български произход, един от най-значителните славянски църковни проповедници, писатели и химнографи на своето време.
Роден е в знатно болярско семейство в Търново като се смята, че е бил племенник на Св. Киприан Киевски, също от рода Цамблак. Бил е ученик на патриарх Евтимий, за когото в последствие пише и своето Похвално слово за Св. Евтимий – ценен извор както за живота на последния патриарх на Второто българско царство, така и за обсадата и превземането на Търново през 1393 г.
Около 1390 г. Григорий Цамблак се замонашава в Цариград. В последствие става игумен на Дечанския манастир в Сърбия, където написва Разказ за пренасяне мощите на света Петка от Търново във Видин и Сърбия – ценно свидетелство за българската история от периода преди падането под османска власт. След превземането на България бяга на север като между 1401 и 1406 г. е презвитер на Великата църква на Молдова и Влахия със столица Сучава. Там той написва Житие на Йоан Нови Сучавски по поръка на молдовския господар Александър Добри, с което се счита, че слага началото на румънската литературна традиция и налагането в Румъния на българския език като книжовен.
През 1406г, Св. Киприан Киевски го извиква в Русия. На път за Москва, Григорий научава за смъртта на Св. Киприан и остава в Литовското княжество (в чиито граници е Киев тогава). Именно в Киев през 1413 или 1414 г. с поддръжката на княз Витовит е ръкоположен за Литовски митрополит.
Още в Молдова Григорий Цамблак изявява своя голям ораторски и литературен дар. Написва над 25 поучителни слова и поучения за църковните празници, Житие и Служба на Йоан Нови Сучавски (Белгородски), с когото се запознава лично в 1401 г. в Белгород (днес Белгород Днестровски, Украйна). Като митрополит на Киев пише „Стих на целование“ за празника „Успение Богородично“. Известни са негови автографи и преписи на служебник, требник и др. Въвежда в южна и западна Русия т.нар. „болгарский распев“, който скоро става популярен и в североизточна Русия. Участва дейно в съставянето на Московския летописен свод. Съществуват множество редакции от 16-17 в. на неговите произведения.
В Никоновската летопис за 1419 г. като важно събитие е записано: „Тази зима умря Григорий митрополит Цамблак, в Киев, по рождение българин, книжен много, защото научен беше на всякаква книжна мъдрост от детство, и много писания сътвори и остави„.